معاونت فرهنگی مدرسه علمیه الزهراء شاهین دژ

محصول تدبیر امام هادی علیه السلام

حیات اهل بیت علیهم‌السلام و حوادث و رخدادهای دوران ولایت و رهبری آنان، عصاره‌ی خلقت است. هیچ حماسه و فاجعه، تدبیر و تقیه و نیز تعلیم و تربیتی همانند روزگار آنان وجود نداشته و نخواهد داشت. پی بردن به حقایق اهل بیت علیهم‌السلام، رسالت و شیوه‌های تبلیغی و براندازی دشمنان راه خدا در عصر ایشان می‌تواند جامعه‌ی انسانی را از شقاوت و حرمان و جاهلیت برهاند. یكی از حلقه‌های نورانی خاندان وحی، وجود مبارك حضرت امام هادی علیه‌السلام است كه به نوعی می‌توان آن حضرت را بنیان‌گزار تحولات فكری و فرهنگی دوره‌ای از زندگی مسلمانان نامید. البته هر كدام از حضرات معصومین متناسب با مقتضیات زمان و ظرفیت آمادگی جامعه‌ی مسلمانان، نسبت به مدیریت بر تحولات اجتماعی، سیاسی، عقیدتی و تحكیم پایه‌های فرهنگ دینی اهتمام داشته‌اند و حاكمیت‌های جور و اختناق هرگز نتوانستند خط اهل بیت علیهم‌السلام را از حیات جامعه‌ی اسلامی پاك كنند. آن‌ها تحمیل مظلومیت كردند اما هدایت اهل بیت علیهم‌السلام و عظمت پیروان مكتب اهل بیت علیهم‌السلام هیچ گاه مخدوش نشد.

عصر امام هادی علیه‌السلام و شخصیت والامرتبه‌ی آن حضرت ویژگی‌های خاص خود را داشت. آن حضرت در نیمه‌ی ذی‌الحجه سال ۲۱۲ به دنیا آمد و در هشت سالگی پس از شهادت والد گرانقدر خود حضرت امام جوادالائمه علیه‌السلام عهده‌دار امر امامت شد و تا سال ۲۵۴ به مدت سی‌وسه سال علاوه بر امامت امت و تحمل شش طاغوت از طواغیت بنی‌عباس، آحاد مردم از دوست و دشمن ایشان را به عامل دین، فقیه جامع، امین بزرگ و طیب و تقی می‌شناختند.

اگرچه پسران بنی‌عباس با شعار (الرضا من آل محمد) افكار عمومی امت اسلامی را به استخدام خود در آوردند و با استفاده از ظرفیت دینی، علمی و مدیریتی وقت جهان اسلام از یك سو و بهره‌برداری از نفرت آحاد جامعه‌ی مسلمانان نسبت به بنی‌امیه و بنی‌مروان از طرف دیگر شرایط ویژه‌ای را تحمیل كردند، اما این فریب طبیعتاً نمی‌توانست ماندگار باشد. لذا تدریجاً با فاصله گرفتن از شعار اولیه، حذف عناصر مؤثر و كارآمد و برخوردهای بی‌رحمانه‌ی متعددی پدید آمد. اما آنچه باعث به فراموشی سپرده شدن نحله‌های انحرافی و در هم كوبیده شدن فتنه‌ها شد، حضور با عظمت و تدابیر اساسی حضرت هادی علیه‌السلام در حوزه‌های سیاسی، علمی و اعتقادی مسلمانان بود كه هر تفرقه‌ای را به وحدت می‌رساند.

استحكام سازمان وكالت
مثلاً اگر چه موضوع نیابت و وكالت از سوی امام معصوم علیه‌السلام در دوره‌های پیش وجود داشت اما در عصر امام هادی علیه‌السلام این تدبیر ارزنده و مؤثر به عنوان یك نهاد رسمی و سازمان‌یافته، از برجستگی‌های ویژه‌ای برخوردار شد و نهاد مرجعیت شیعه به عنوان نهادی راهبردی و مدل‌ساز چنان عظمتی پیدا كرد كه به عنوان بی‌نقص‌ترین سلسله‌ی پس از عصمت و طهارت، ضمن ارتباط مأموم با امام علیه‌السلام، در هم كوبنده‌ی بحرانی بود كه پیش روی امت اسلامی پهن می‌شد. شما می‌بینید كه حتی موضوع حبس و حصر امام معصوم علیه‌السلام با دقت عمل و فرصت‌شناسی و وظیفه‌مداری مخلصانه‌ی وكلای امامان معصوم باعث نشد كه جامعه‌ی اسلامی از دسترسی به هدایت ناب اهل بیت علیهم‌السلام محروم بماند.

سازمان وكالت از سوی امام معصوم دارای چنان قوام و استحكامی شد كه مجموعه نیازهای فكری، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی مسلمانان را تولیت و كفایت می‌كرد و مراكز با عظمت علمی و حدیثی مانند قم و نجف و مشهد، محصول تدبیر والای حضرت امام هادی علیه‌السلام است. به هر حال تحصیل و وصول مبانی و مسائل فقهی و كلامی از یك مجمع مورد اعتماد، به جامعه مصونیت می‌بخشید.

تاریخ به ما می گوید كه شكست و ائتلاف نحله‌های انحرافی و شبهه‌آفرین در حوزه‌های توحید، امامت و اعتقادات مردم و دفاع از قرآن و احادیث رسالت و امامت و روشن ماندن چراغ هدایت در زندگی بشر، محصول دوراندیشی و تمهید ژرف آن حضرت، پدر و فرزندان گرانقدر اوست.

نویسنده: دكتر حشمت‌الله قنبری، استاد و پژوهشگر تاریخ اسلام

پايگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (حفظه الله)

سیره‌ی امام هادی علیه‌السلام و زیارت جامعه‌ی كبیره

گفتاری از حجت‌الاسلام‌والمسلمین فاطمی‌نیا، استاد اخلاق


معرفت مراتب دارد. در بین اصحاب خود امیرالمؤمنین هم، ابن عباس یك شاگرد بود، كمیل یك شاگرد بود، عمّار یاسر یك شاگرد بود و میثم تمّار هم یك شاگرد. یا رسول خدا در بین اصحابشان آیا با همه یكسان برخورد می‌كردند؟ همه‌شان را می‌شناختند و به اندازه‌ی ظرفیتشان با آنها حرف می‌زدند. شتربانی به امام صادق سلام‌الله‌علیه می‌گوید كه یك نصیحتی بكنید. حضرت می‌فرماید: «عَلَیْكَ بِالصِّدْقِ الْحَدیثِ»؛ وقتی حرف می‌زنی راست بگو. خوب این حرف بزرگی است، ولی ساده است. اما وقتی یك عالم بزرگی می‌رود پیش امام صادق علیه‌السلام. دیگر حضرت آن نصیحت را نمی‌گوید و لحنش عوض می‌شود.

خلاصه شناخت مراتب دارد. «اللّهم عرّفنی حجّتك» یعنی ما اجمالاً بدانیم حضرت هادی علیه‌السلام امام است و معصوم است و متصل به غیب. این معرفت اجمالی است اما درباره‌ی معرفت ابعاد شخصیتی ایشان، من بارها به دوستان گفته‌ام كه ما حتی شاگردان این‌ها را نمی‌توانیم بشناسیم.

حضرت امام صادق علیه‌السلام می‌فرمایند: «لا یُقْبَلُ اللهُ عَمَلاً الاّ بِالمَعرِفَة»؛ خدا عملی را نمی‌پذیرد مگر با معرفت. بعد می‌فرمایند: «و لا معرفةٌ الاّ بِالعَمَلِ»؛ معرفتی حاصل نمی‌شود مگر با عمل. اگر سطحی نگاه كنیم، دور لازم است: من چه‌كار كنم كه بامعرفت شوم؟ عمل كنم. حال چه‌كار كنم كه عملم مؤثر شود؟ معرفت داشته باشم. باز چه‌كار كنم كه معرفت داشته باشم؟ عمل كنم.

اما این دور چگونه شكسته می‌شود؟ این‌طور شكسته می‌شود كه مقصود از معرفت، یك معرفت اجمالی است و نه معرفت تفصیلی. این‌جا حضرت مقصودش معرفت اجمالی است. خدا این سرمایه‌ی اولیه را به ما داده است. خدا به ما عقل و هوش داده و انبیاء و ائمه را فرستاده است. در نماز چه می‌گوییم؟ «إیّاك نَعبُدُ». این یك دریا حرف است كه تو پیامبر فرستادی و گفتی نماز بخوانیم، اما بلافاصله پشت سرش می‌گوید: «إیّاك نَستَعینُ». یك بهانه دست خدا بدهید، بقیه‌‌اش را مرحمت می‌كند.

بنابراین فقط با عمل و با تطهیر باطن و تطهیر نفس است و غیر از این هم راهی نیست. هرچه هم عمل به وظیفه كنیم، این معرفت بیشتر می‌شود. این را عرفای اهل دانش مثال زده‌اند كه اگر یك فانوس دستمان بگیریم، این فانوس بیست متر جلوی ما را روشن می‌كند. وقتی این بیست متر را می‌رویم، بیست متر دیگر روشن می‌شود. یعنی عمل است و نور و نور است و عمل.

نهضت علمی تماشایی امام هادی علیه‌السلام
نهضت علمی كه حضرت امام هادی علیه‌السلام با وجود آن فشار و اختناق دشمنان ایجاد كردند، خیلی تماشایی است. مخصوصاً در بین خلفا، متوكل -كه خدا او را از رحمتش دور كند- خیلی حضرت را مورد آزار و اذیت قرار داد. به قول یكی از محققین، حضرت تقریباً ۱۷۸ نفر اصحاب و شاگرد داشتند. شما اگر به فهرست شیخ طوسی، به فهرست ابن ندیم، به فهرست رجال نجاشی نگاه كنید، هركدام برای خودشان یك رجلی بودند. بعضی‌ از ایشان مؤلفات بسیاری داشتند. آدم در این عمر كم، در این فشار، این نهضت را ایجاد بكند و این همه شاگرد تربیت كند، یك معجزه است.

یكی از شاگردان و اصحاب برجسته‌ی حضرت هادی علیه‌السلام آقا و مولای ما حضرت عبدالعظیم حسنی علیه‌السلام و الصلاة است. حضرت عبدالعظیم -كه الحمدالله قبر نورانی او در نزدیكی ما است و خدا توفیق زیارتش را عنایت كند- از شاگردان و اصحاب برجسته یا برجسته‌ترین شاگرد حضرت هادی علیه‌السلام بوده است. یك نفر می‌گوید از حضرت امام هادی سلام‌الله‌علیه سؤالاتی داشتم و حضرت قریب به این مضامین فرمود: تو كه اهل ری هستی، از عبدالعظیم بپرس. خیلی حرف بزرگی است كه یك امام معصوم مردم را برای حل مشكل به یك نفر ارجاع دهد.

با این بی‌گذشتی‌ها بركت از زندگی می‌رود
مسعودی نقل می‌كند كه یك نفر سعایت امام هادی علیه‌السلام را كرده بود كه آقا چنین است و چنان است و اسلحه در منزلش است و به ایشان مراجعه می‌شود. خیلی حرف‌ها زده بود. تا این‌كه دربار عباسی حضرت را ‌اجباراً به سامرّا می‌خواند. حضرت وقتی روی اسب می‌نشینند، این ملعون می‌گوید كه نمی‌دانم حضرت هادی می‌دانی كه تمام این كارها را من كردم؟ تمام این سعایت‌ها را من كردم و من كار تو را به این‌جا رسانده‌ام كه الان تو را از مدینه‌ی جدّت می‌برند. بعد هم قریب به این مضمون به امام هادی می‌گوید كه اگر به كسی در سامرّا و به خلفا بگویی من تمام مزارع دوستانت را آتش می‌زنم، نخل‌ها را آتش می‌زنم، چشمه‌ها را كور می‌كنم. حضرت هادی با یك متانتی می‌فرمایند كه من دیشب شكایت تو را به بزرگی كردم كه پس از او كسی را لایق نمی‌دانم كه شكایت كسی را به پیش او ببرم. می‌گوید به كی گفتی؟ حضرت می‌گوید به خدا. آن شخص لرزید و گفت كه آقا من را عفو كن! حالا جالب است كه اگر می‌گفت من پشیمان شدم و می‌روم حرفم را پس می‌گیرم یا می‌گویم من دروغ گفتم، نشانه‌ی توبه بود، اما هیچ‌كدام از این كارها نشد و به قول معروف آب از آب تكان نخورد. فرمود: «عفَوْتُ عَنكَ»؛ عفوت كردم.

بسیار عجیب است كه آدم شخصی را كه تمام ظلم را درباره‌اش مرتكب شده است، در یك كلمه عفوش كند. ما در سیره‌ی ائمه از این عفوها داریم كه اصلاً اگر جمع شود، كتابی می‌شود كه چگونه دشمنانشان را عفو می‌كردند.
ببینید یكی از چیزهایی كه در جامعه كم شده، حتی در خانواده‌ها كم شده، همین مسئله‌ی گذشت است. آیت‌الله بهاء‌الدینی قدّس‌سرّه سخنی داشتند كه مفادش این بود كه: با این صفت‌ها با این بی‌گذشتی‌ها بركات از زندگی می‌رود. اگر برخی می‌بینند بركت در زندگیشان نیست، خدا می‌داند برمی‌گردد به سوء خُلق. برمی‌گردد به آن كینه‌های باطنی. سوء خُلق را باید دوا كنیم.

خواستند شیعه تكانی بخورد
«زیارت جامعه كبیره» كلمات عجیبی است. بدون اغراق به شما عرض بكنم كه تمام كلماتی كه ما در متون در مورد امام‌شناسی داریم، لااقل می‌توانیم بگوییم كه این زیارت مكمل آنها است. اگر این زیارت نباشد، واقعاً خیلی از مقامات ائمه را ما متوجه نمی‌شویم. زیارت جامعه‌ی كبیره كلماتی دارد كه بنده به آنها واقف نیستم و فقط نقل قول می‌كنم. خدا كند كه همه‌ی ما محرم این حرف‌ها بشویم. این‌ها كلماتشان مثل قرآن است. در قرآن می‌گوید: «لا یَمَسُّهُ الاّ المُطَهَّرُونَ». باید طهارت باطنی باشد تا آدم این كلمات را متوجه شود. می‌خواهم این‌طور بگویم كه اگر بعضی از فرازهای جامعه‌ی كبیره را كسی بفهمد، ممكن است وجودش منشأ خوارق عادات بشود. «أنتُم الصِّراطُ الأقْوَم و السّبیل الأعْظم و شُهَداءُ دارِ الْفَناءِ و شُفَعاءُ دارِ الْبَقاءِ و الرّحْمَةِ الْمَوصُولَة» این‌جا رحمت موصوله را اگر كسی بفهمد، دیگر اصلاً همه چیز حل می‌شود.

ائمه نتوانستند همه چیز را بگویند. هر وقت می‌بینید یك كسی دشمنی می‌كند، این دشمنی به جهل و عدم شناخت و شناخت ناقص او برمی‌گردد. اگر آدم این‌ها را بشناسد، نمی‌تواند دشمنی كند. شما ملاحظه بفرمایید كه ائمه حتی بین دوستانشان هم تقیه كردند و بعضی چیزها را نگفتند. حضرت سجاد سلام‌الله‌علیه می‌فرماید كه اگر من بعضی چیزها را به این مردم بگویم، من را به بت‌پرستی متهم می‌كنند. در زیارت جامعه‌ی كبیره هم خیلی چیزها را در یك قالب‌هایی گفته‌اند كه به دست اهلش برسد. اگر هیچ چیز نمی‌گفتند، ما خیلی محروم می‌شدیم. بنابراین باید یك چیزهایی را بگویند ولو سربسته كه به دست اهلش برسد. یك استادی داشتم كه می‌فرمودند: «پرده از جمال ائمه برداشته نشد؛ مخصوصاً از حضرت جواد، حضرت هادی و حضرت عسكری علیهم‌السلام». فلسفه‌ی زیارت جامعه به این دلیل بود كه لازم بود شیعه تكانی بخورد. شوخی نیست كه: «خَلَقَكُم اللهُ أنواراً فَجَعَلَكُم بِعَرْشِهِ مُحدِقینَ».

این زیارت را برای فهمیدن بخوانید
ما عادت كرده‌ایم همه چیز را برای ثوابش انجام دهیم. استادی داشتم كه می‌گفت: شما برای فهمیدن بخوانید، ثواب به پای خودش می‌آید. این بد شده كه ما این جور بارآمده‌ایم. یعنی الان می‌خواهیم عمره برویم، اولین چیزی كه در ذهن خطور می‌كند ثواب است. اعتكاف می‌رویم اولین چیزی كه خطور می‌كند ثواب است. اعتكاف فلسفه‌اش چیست؟ اعتكاف از عَكَفَ مشتق است، عُكوف یعنی یك جا ایستادن. اعتكاف رمزش این است كه شما همیشه پیش خدا بمانید. حج هم رمزش همین است. عمره رمزش دور خدا چرخیدن است، اما ما همه را برای ثوابش انجام می‌دهیم. آن استادم می‌گفت: اگر آدم در تابستان برای خنك شدن وضو بگیرد وضویش باطل است، اما اگر برای خدا وضو بگیرد هم خنك می‌شود و هم عملش صحیح است. ثواب ما را بیچاره كرده است.

زیارت جامعه را برای فهمیدن بخوانید. این جمله‌ها عرشی است. اصلاً ببینید «و الرحمة الموصولة» یعنی چه؟ از خدا بخواهید كه خدایا! با طهارت باطنی به من بفهمان. برای همین هم هست كه علما به شرح زیارت جامعه‌ی كبیره اهتمام ورزیده‌اند. من دوست داشتم مرحوم امام راحل یك شرح می‌نوشتند به زیارت جامعه. زیارت جامعه را علما شرح كرده‌اند. مرحوم مجلسی اول شرح كرده است، پدر علامه‌ی مجلسی كه امامی كه باج به فلك نمی‌داد، در حق او می‌فرماید: شیخ ارباب معرفت؛ مولانا محمد تقی مجلسی.

شرح دیگری كه خیلی ممتاز است، برای آقاسید حسین همدانی درودآبادی است كه «الشموس الطالعة فی شرح زیارت الجامعة» نام دارد. ایشان همشاگردی میرزا جوادآقا ملكی تبریزی و از شاگردان ملا حسینقلی بوده است. البته شرح ایشان بسیار مشكل است و اگر كسی عرفان نظری نخوانده باشد، از همه جای این شرح بهره‌مند نمی‌شود.
شرح دیگر «الأنوار اللّامِعَة» برای مرحوم سید عبدالله شُبّر نجفی است كه آن هم شرح خوبی است. این كتاب اگر دم دست باشد، برخی از مشكلات را حل می‌كند.

یك كتاب دیگری كه در شرح زیارت جامعه‌ی كبیره از معاصران نوشته شده است، كتاب «ادب فنای مقربان» است از حضرت آیت‌الله جوادی آملی كه امیدواریم ایشان این شرح را به پایان برسانند.

پايگاه اطلاع‌رسانی حضرت آيت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (حفظه الله)

تاثیر تلاوت قرآن

   چه می خوانیم بر ما تاثیر دارد؟ 

«از عالمی پرسیدند: کسی که قرآن می خواند و نمی داند    که چه می خواند، آیا هیچ اثری دارد؟

گفت: کسی که دارو می خورد و نمی داند که چه می خورد،

 اثر می کند؛ چگونه قرآن اثر نکند، بلکه بسیار اثر می کند!؟

 پس چگونه خواهد بود، اگر بداند که چه می خواند»

منبع:http://www.farvi.ir/

ظـــهــــور

گر پرده ز رخ باز گشاید مهدی         کز خلق جهان دل برباید مهدی

وای شیعه چنان منتظر مولی باش       گویا که همین جمعه میاید مهدی

اَللهُمَ عَجِ لِوَلیِکَ اَلفَرَج

بررسی علامت قیامت

الدُّخَانُ، وَ طُلُوعُ الشَّمْسِ مِنْ مَغْرِبِهَا، وَ دَآبَّةُ الارْضِ، وَ يَأْجُوجُ وَ مَأْجُوجُ وَ ثَلَا ثُ خُسُوفٍ: خَسْفٌ بِالْمَشْرِقِ وَ خَسْفٌ بِالْمَغْرِبِ وَ خَسْفٌ بِجَزِيرَةِ الْعَرَبِ، وَ نَارٌ تَخْرُجُ مِنْ قَعْرِ عَدَنٍ تَسُوقُ النَّاسَ إلَي‌ الْمَحْشَرِ، تَنْزِلُ مَعَهُمْ إذَا نَزَلُوا وَ تَقِيلُ مَعَهُمْ إذَا قَالُوا.

«ساعت‌ قيامت‌ فرا نميرسد مگر آنكه‌ ده‌ آيه‌ از آيات‌ الهيّه‌ به‌ ظهور مي‌پيوندد: دجّال‌، و پيدايش‌ دودي‌ در آسمان‌، و طلوع‌ خورشيد از مغرب‌، و پيدا شدن‌ دابّة‌ الارض‌، و خروج‌ يأجوج‌ و مأجوج‌، و سه‌ شكاف‌ و فرو رفتگي‌ در زمين‌: يك‌ فرو رفتگي‌ در ناحيۀ مشرق‌ و يك‌ فرو رفتگي‌ در ناحيۀ مغرب‌ و يك‌ فرو رفتگي‌ در جزيرة‌ العرب‌، و آتشي‌ از آخر و نهايت‌ عدن‌ پيدا ميشود كه‌ مردم‌ را بسوي‌ محشر سوق‌ ميدهد؛ هر جا كه‌ مردم‌ پائين‌ آيند آن‌ هم‌ با مردم‌ پائين‌ مي‌آيد، و هر جا كه‌ مردم‌ قيلوله‌ كنند (يعني‌ براي‌ استراحت‌ قبل‌ از ظهر بيارمند) آن‌ هم‌ با آنان‌ قيلوله‌ مي‌نمايد.»

«خصال‌» باب‌ العشرة‌، حديث‌ 13 و از طبع‌ حيدري‌: ص‌ 431 و 432

چگونه….

چگونه از چیزی غافلید كه او از شما غافل نیست؟

و چگونه به كسی چشم طمع دوخته اید كه به شما مهلت نمی دهد!

مردگانی كه مشاهده كرده اید ،

خود واعظانی هستند كه شما را از هر واعظی بی نیاز می كند .


” امام علی (علیه السلام) “

عروسی خوبان

چند روز پس از خواستگاری خانواده بزرگوار حضرت آیت الله خامنه ای از دختر بنده، خدمت مقام معظم رهبری رسیدم. ایشان فرمودند: آقای دكتر!  اگر خدا بخواهد با هم خویشاوند می شویم . عرض كردم چطور؟ فرمودند: آقا مجتبی و دختر خانم شما ظاهراً یكدیگر را پسندیده اند و در گفتگو به نتیجه رسیده اند. حالا نظر شما چیست؟

عرض كردم: آقا اختیار ما هم دست شماست! آقا فرمودند: شما و همسرتان استاد دانشگاه هستید و زندگی شما با زندگی ما متفاوت است.تمام زندگی ما غیر از كتاب هایم، یك وانت لوازم كهنه است. خانه ما هم دو اتاق اندرونی دارد و یك اتاق بیرونی كه مسئولان می آیند و با من دیدار می كنند.

من پولی برای خرید خانه ندارم. خانه ای اجاره كرده ایم كه قرار است، در یك طبقه آن آقا مصطفی و در طبقه دیگر آقا مجتبی زندگی كنند. ما زندگی معمولی داریم و شما زندگی خوبی دارید، مثل ما زندگی نكرده اید. آیا دختر شما حاضر است با این وجود زندگی كند؟!

زیبایی و دقت سخن رهبر معظم انقلاب برای من بسیار جالب بود. موضوع را به دخترم گفتم و او با روی باز استقبال كرد.

 دکتر حداد عادل