معاونت فرهنگی مدرسه علمیه الزهراء شاهین دژ

اعمال ماه رجب‏

الف- اعمال و عبادات مشترك بين تمام روزها و شب‏هاي اين ماه‏

اعمال مشترك ماه رجب‏

1. روزه داشتن. از پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) نقل شده است هر كس يك روز از اين ماه را روزه بدارد، از ناراحتي قيامت ايمن خواهد بود.
و در روايت ديگري چنين آمده است:
«روزه يك روز از ماه رجب براي رضاي خداوند، در بردارنده رضوان الهي، خاموش كننده خشم خدا و مسدود كننده دري از درهاي آتش است.
و هر چه تعداد روزه‏ها بيشتر شود، عظمت و پاداش آن نيز افزون‏تر مي‏گردد.»
از حضرت صادق علیه السلام روایت است كه حضرت رسول صلي الله علیه و آله فرمود كه: ماه رجب ماه استغفار امت من است پس در این ماه بسیار طلب آمرزش كنید كه خدا آمرزنده و مهربان است و رجب را “أصب” مي‏گویند زیرا كه رحمت خدا در این ماه بر امت من بسیار ریخته مي‏شود پس بسیار بگوئید: «أَسْتَغْفِرُ اللهَ وَ أَسْأَلُهُ التَّوْبَةَ».

2. زيارت حضرت رضا(عليه السلام)
3. بجا آوردن حج عُمره. روايت شده انجام يك عمره مفرده در رجب برابر است با ثواب انجام حج تمتع در موسم حج.
4. دعاي مخصوص اين ماه در هر روز.
5. ذكر گفتن. گفتن اين ذكرها در اين ماه توصيه شده:
الف) هزار بار «لا اِلهَ اِلاَّاللَّهُ»
ب) صد بار «اَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذي‏ لا اِلهَ اِلاَّ هُوَ وَحْدَهُ لا شَريكَ لَهُ وَاَتُوبُ اِلَيْهِ».
ج) هزار بار «اَسْتَغْفِرُ اللَّهَ ذَاالْجَلالِ وَالْأِكْرامِ مِنْ جَميعِ الذُّنُوبِ وَالآثامِ» گفته شود؛ تا خداوند رحمان او را بیامرزد .
6. نمازگزاردن. در هر شب از ماه رجب، دو ركعت نماز به ترتيب زير خوانده شود:
الف) در هر ركعت، سه مرتبه سوره كافرون و يك بار سوره اخلاص.
ب) پس از نماز، اين دعا خوانده شود:
لا اِلهَ اِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَريكَ لَهُ لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ يُحْيي‏ وَيُميتُ وَهُوَ حَيٌّ لا يَمُوتُ بِيَدِهِ الْخَيْرُ وَهُوَ عَلي‏ كُلِّشَيْ‏ءٍ قَديرٌ وَاِلَيْهِ الْمَصيرُ وَلا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاَّ بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظيمِ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلي‏ مُحَمَّدٍ النَّبِيِّ الْأُمِّيِّ وَ آلِهِ.
نيست معبودي جز خداي يگانه. شريك ندارد.از آنِ اوست مُلْك. سپاس از آنِ اوست، زنده كند و بميراند، و او زنده‏اي است كه نميرد. به دست اوست خير، و او بر هر چيز تواناست، و به سوي اوست بازگشت و نيست برايش جنبش و تواني، جز از خداي والا و بزرگ. بار خدايا! رحمت فرست بر محمّد، پيغمبر امّي و خاندانش.
و سپس خواسته ‏هاي خود را از خداوند، طلب كنيم.
7.سه روز از این ماه را كه پنجشنبه و جمعه و شنبه باشد روزه گرفته شود. زیرا كه روایت شده هر كس در یكي از ماه‌هاي حرام، این سه روز را روزه بدارد حق تعالي براي او ثواب نهصد سال عبادت بنویسد.
8- از حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله روایت است كه: هر كس در یك شب از شب‌هاي ماه رجب ده ركعت نماز به این نحو که در هر ركعت حمد و قل یا ایها الكافرون یك مرتبه و توحید سه مرتبه بخواند، خداوند گناهان او را می‌آمرزد.

ب- اعمال ويژه كه مختص روزها و شب‏هاي خاص اين ماه است.

اعمال شب اول ماه رجب:

1. دعاي هنگام رؤيت هلال ماه رجب‏
در روايات آمده است كه پيامبر (صلي الله عليه و آله و سلم) با ديدن هلال ماه رجب اين دعا را مي‏خواند:
اَللّهُمَّ بارِكْ لَنا في‏ رَجَبٍ وَشَعْبانَ وَبَلِّغْنا شَهْرَ رَمَضانَ‏وَاَعِنَّا عَلَي الصِّيامِ وَالْقِيامِ وَحِفْظِ اللِّسانِ وَغَضِّ الْبَصَرِ وَلا تَجْعَلْ حَظَّنا مِنْهُ الْجُوعَ وَالْعَطَشَ.
2. غسل مستحبي شب اول رجب
3. شب زنده‏داري با دعا و قرآن
4. نماز گزاردن: بعد از نماز عشا، دو ركعت نماز به صورت زير خوانده شود:
الف) در ركعت اوّل، بعد از حمد، يك بار سوره انشراح و سه بار سوره اخلاص خوانده مي‏شود.
ب) در ركعت دوم، بعد از حمد، سوره‏هاي انشراح، اخلاص، فلق و ناس خوانده شود.
ج) پس از نماز، سي مرتبه «لا اِلهَ اِلاَّاللَّهُ» گفته شود و سي مرتبه صلوات فرستاده شود.
5. دعاي امام جواد (عليه السلام)
6. زيارت امام حسين (عليه السلام)

اعمال اختصاصي روز اول ماه رجب:

1. غسل مستحبي روز اول ماه
2. روزه گرفتن:
روايت شده؛ هر كس اين روز را روزه بدارد، بهشت بر او واجب مي‏شود.
3. زيارت امام حسين (عليه السلام)
4. زيارت حضرت رضا (عليه السلام)
5. نماز حضرت سلمان: اين نماز، ده ركعت است كه به صورت پنج نماز دو ركعتي به شرح زير خوانده مي‏شود:
الف) در هر ركعت بعد از حمد، يك بار سوره اخلاص و سه بار سوره كافرون خوانده شود.
ب) بعد از هر دو ركعت، دست‏ها را بالا آورده و اين دعا را بخواند:
لا اِلهَ اِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَريكَ لَهُ لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ يُحْيي‏ وَيُميتُ وَيُميتُ وَيُحيي‏ وَهُوَ حَيٌّ لا يَمُوتُ بِيَدِهِ الْخَيْرُ وَهُوَ عَلي‏ كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَديرٌ.
ج) سپس بگويد:
اَللّهُمَّ لا مانِعَ لِما اَعْطَيْتَ وَلا مُعْطِيَ لِما مَنَعْتَ وَلا يَنْفَعُ ذَاالْجَدِّ مِنْكَ الْجَدُّ.
معبودا! مانعي نيست در آنچه بخشي، و بخشنده‏اي نيست در آنچه تو منع كني، و سود ندهد تلاشِ صاحب تلاش به جاي تو.

شب‏هاي بيض‏

شب‏هاي سيزدهم، چهاردهم و پانزدهم ماههاي رجب و شعبان و رمضان، به علت نورافشاني مهتاب از اول شب تا انتهاي آن به ليالي بِيض معروف است.
انجام اعمال در شب‏هاي بيض از ماه رجب و شعبان و رمضان مانند هم است. و آن اعمال بدين شرح است:
1- دو ركعت نماز كه در هر ركعت بعد از قرائت حمد، سوره ياسين و تبارك و ملك و توحيد يك بار خوانده مي‏شود. در شب چهاردهم نيز دو نماز دو ركعتي مانند نماز شب سيزدهم مستحب است. و در شب پانزدهم هم سه نماز دو ركعتي مانند شب سيزدهم سفارش شده است.

اعمال روز سيزدهم رجب

‏1. روزه داشتن‏
روزه‏داري در اين روز مستحب است و هر كس بخواهد اعمال ام داود را انجام دهد. بايد سه روز ايام بيض را روزه بگيرد. و در روز پانزدهم رجب، اعمال ام داود را انجام دهد.
2. اعتكاف‏
در اين روز مستحب است. ولي هر كس اين روز را در اعتكاف باشد بايد دو روز بعدي را نيز اعتكاف نمايد.

اعمال شب چهاردهم ماه رجب‏

1. خواندن چهار ركعت نماز دو ركعتي (مطابق دستور شب سيزدهم).

اعمال روز چهاردهم‏

1. روزه داشتن.
2. اعتكاف

اعمال شب پانزدهم:

اين شب از شبهاي شريف و پرفضيلت است و اعمال زير در اين شب سفارش شد.
1. غسل نيمه رجب
2.شب زنده‏داري با دعا و تلاوت قرآن
3. نماز گزاردن، شش ركعت نماز، به صورت سه نماز دو ركعتي (مطابق دستور شب سيزدهم).
4. خواندن زيارت امام حسين (عليه السلام)

اعمال نيمه رجب:

1. غسل
2. روزه داشتن
3. نماز حضرت سلمان(مطابق دستور روز اوّل ماه رجب).
4. زيارت امام حسين (عليه السلام)
از حضرت رضا (عليه السلام) سؤال شد: «چه زماني زيارت امام حسين (عليه السلام) فضيلت بيشتري دارد؟». فرمود: «نيمه رجب و نيمه شعبان».

اعمال شب بيست و هفتم رجب‏

1. زيارت حضرت علي (عليه السلام):
اين زيارت از افضل اعمال اين شب است.
2. خواندن دعاي مخصوص اين شب
3. نماز گزاردن:
دوازده ركعت به صورت شش نماز دو ركعتي به شرح زير:
الف) بعد از نمازها، هفت بار، سوره‏هاي حمد، ناس، اخلاص، كافرون، قدر و آية الكرسي خوانده شود.
ب) آن‏گاه دعاي زير خوانده شود:
الْحَمْدُ للَّهِ‏ِ الَّذي‏ لَمْ يَتَّخِذْ وَلَداً وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ شَريكٌ فِي الْمُلْكِ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِيٌّ مِنَ الذُّلِّ وَ كَبِّرْهُ تَكْبيراً. اَللّهُمَّ اِنّي‏ اَسْئَلُكَ بِمَعاقِدِ عِزِّكَ عَلَي‏ اَرْكانِ عَرْشِكَ وَمُنْتَهَي الرَّحْمَةِ مِنْ كِتابِكَ وَبِاسْمِكَ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ وَذِكْرِكَ الْأَعْليَ الْأَعْليَ الْأَعْلي‏ وَبِكَلِماتِكَ التَّامَّاتِ اَنْ تُصَلِّيَ عَلي‏ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَاَنْ تَفْعَلَ بي‏ ما اَنْتَ اَهْلُهُ.
سپاس از آنِ خدايي است كه فرزندي نگيرد، و شريك در مُلك نپذيرد، و ياوري كه بر بزرگي او بيفزايد، ندارد، و بزركش شمار، بي‏اندازه. بار خدايا! به راستي از تو خواهم به بست و بندهاي عزّت بر پايه‏هاي عرشت و نهايت رحمتت از قرآبت، و به نام تو كه اعظم است… و ذكر تو كه اعلي‏ است… و به كلمات تمام تو، كه رحمت فرستي بر محمّد و خاندانش، و بكني با من آنچه اهلش هستي.
اعمال روز بيست و هفتم رجب‏

1. غسل مستحبي
2. روزه داشتن‏
از امام رضا (عليه السلام) نقل شده است كه روزه اين روز، برابر هفتاد سال روزه ارزش و ثواب دارد.
3. زياد صلوات فرستادن
4. خواندن زيارت حضرت رسول (صلي الله عليه و آله و سلم) و حضرت علي (عليه السلام)

اعمال روز سي‏ ام ماه‏

اعمال زير به عنوان روز آخر ماه وارد شده است. لذا اگر ماه بيست و نه روز بود، در آن روز انجام پذيرد.
1. غسل
2. روزه داشتن
3. خواندن نماز حضرت سلمان

منابع مورد استفاده:
1. مفاتح الجنان شيخ عباس قمي
2. المراقبات، الشيخ جواد الملكي التبريزي،
3. بحارالأنوار، محمّد باقر المجلسي
4. كامل الزيارات، جعفر بن محمد ابن قولويه،
5. عروة الوثقي، الطباطبايي اليزدي، 2 ج،