معاونت فرهنگی مدرسه علمیه الزهراء شاهین دژ

حضرت زهرا(س) جلوه ی نور

نكته‌هايي درباره حضرت زهرا(سلام الله علیها)

سوره كوثر كه در شأن و منزلت حضرت زهرا(سلام الله علیها) نازل شده، داراى ويژگى ژرف و شگرفى است، به گونه‏اى كه تمام كلمات كليدى آن؛ يعنى «أعطينا»، «كوثر»، «فصلّ»، «انحر»، «شانى‏ء» و «أبتر»، فقط يك بار در كل قرآن به كار رفته ‏اند…

  عبدالرحیم موگهی

1. سوره كوثر كه در شأن و منزلت حضرت زهرا(سلام الله علیها) نازل شده، داراى ويژگى ژرف و شگرفى است، به گونه‏اى كه تمام كلمات كليدى آن؛ يعنى «أعطينا»، «كوثر»، «فصلّ»، «انحر»، «شانى‏ء» و «أبتر»، فقط يك بار در كل قرآن به كار رفته‏اند.
2. در زبان عربى هنگامى كه گفته می شود: «قامَ لَها»، يعنى اين مرد به احترام آن زن از جاى خود برخاست؛ ولى هنگامى كه گفته می شود: «قامَ اِلَيها»، يعنى اين مرد به احترام آن زن از جاى خود برخاست و به جهت احترام ويژه‏اى كه براى آن زن قائل بود، چند قدمى نيز به طرف او حركت كرد. در بحار الانوار گفته شده است كه هرگاه حضرت زهرا(سلام الله علیها) نزد پيامبر خدا(صلی الله علیه و آله) می آمدند «قامَ اِلَيها»، ⁽¹⁾ يعنى پيامبر(صلی الله علیه و آله) نه فقط به احترام حضرت زهرا(سلام الله علیها) از جاى خود برمی خاستند؛ بلكه به جهت احترام ويژه‏اى كه براى حضرت زهرا(سلام الله علیها) قايل بودند، چند قدمى نيز به طرف او حركت می كردند و سپس حضرت زهرا(سلام الله علیها) را در جاى خود می نشاندند.
3. گاهى حضرت اميرمؤمنان على(علیه السلام) براى تبيين سخنان خود به ديگران، به گفتار و رفتار حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) استناد و استشهاد می كردند. شايد اين كار حضرت بدين سبب بوده است كه به مخاطبان خود بگويند: دختر رسول خدا(صلی الله علیه و آله) كه در دامان وحى پرورش يافته‏اند نيز اين سخن را گفته و اين كار را كرده‏اند.
4. هرگاه امام باقر(علیه السلام) دچار تب می شدند، از پارچه‏اى كه با آب سرد مرطوب شده بود استفاده می كردند و براى شفاى خويش به مادرشان حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) توسل می جستند و با صداى بلند می گفتند: «يا فاطمة بنت محمّد!».
5. امام صادق(علیه السلام) به شخصى كه نام دخترش را فاطمه گذاشته بود، فرمودند: حالا كه نام او را فاطمه گذاشته‏اى، مبادا كه دشنامش دهى يا نفرينش كنى و يا كتكش بزنى!.
البته اين سخن بدين معنى نيست كه كارهاى ناپسند مذكور را نسبت به دختران ديگر روا بدانيم؛ بلكه نشان دهندهٔ احترام ويژه براى دخترانى است كه نامشان همسانِ نام حضرت فاطمه(سلام الله علیها) است.
6. هنگامى كه امام جواد(علیه السلام) همسرى براى خويش برگُزيدند، مَهر حضرت زهرا(سلام الله علیها) را مَهر همسرشان قرار دادند. شايان توجه است كه مَهر حضرت زهرا(سلام الله علیها) پانصد درهم نقره و حدوداً معادل يك كيلو و دويست و پنجاه گرم نقره است.
7. پس از رحلت حضرت رسول(صلی الله علیه و آله) نخستين شهيد از خاندان رسالت، حضرت محسن(علیه السلام)، فرزند حضرت زهرا(سلام الله علیها) بود كه هنگام هجوم به خانه حضرت زهرا(سلام الله علیها) و بر اثر فشار در از سوى ظالمان و در شش ماهگى سِقط شد. شهيد كردن حضرت محسن(علیه السلام) در حقيقت باعث به شهادت رسيدن 31 سادات جهان؛ يعنى سادات محسنى شد. توجه دادنى است كه انتخاب نام محسن از سوى شخص رسول خدا(صلی الله علیه و آله) و پيش از تولد حضرت محسن(علیه السلام) صورت پذيرفته است.
8. از فرزند محدّث قمى(ره) پرسيدند: چه چيز باعث شد كه مردم اين همه از كتاب پدرتان «مفاتيحُ الجِنان» استقبال كنند و آن را در خانه خود داشته باشند؟ وى در پاسخ گفت: يكى اخلاص پدرم و ديگر اينكه ايشان ثواب همه اين كتاب را به حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) هديه كرده بود.
9. عالِم ربّانى و عارف صمدانى، مرحوم آيت اللّه‏ ملاعلى معصومى همدانى، فرموده بودند كه براى برآورده شدن حاجات و توسل به حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها)، 530 بار بگوييد: «اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى فاطِمَةَ و أَبيها و بَعلِها و بَنيها بِعَدَدِ ما أَحاطَ بِهِ عِلمُكَ؛ خدايا! به تعداد آنچه دانش تو بر آن احاطه دارد، بر فاطمه و پدر و همسر و فرزندانش درود فرست.» يا 530 بار بگوييد: «إِلهى بِحَقِّ فاطِمَةَ و أَبيها وبَعلِها وبَنيها والسِّرِّ الْمُسْتَودَعِ فيها؛ خداى من! به حق فاطمه و پدر و همسر و فرزندانش و آن راز به وديعه نهاده شده در وجود او، [حاجاتم را برآورده كن].» شايان توجه است نام مبارك فاطمه كه حرف پايانى آن تاء گِرد عربى است، طبق حساب حروف اَبجَد با عدد 530 برابر است. همچنين طبق همين حساب، نام «زهراء» با عدد 214 و «يا زهراء» با عدد 225 برابر است.

10. شمارى از حديث پژوهان عقيده دارند اينكه گفته می شود: عبارتِ «لَولاكَ لَما خَلَقتُ الأَفلاكَ و لَولا عَلِىٌّ لَما خَلَقْتُكَ ولَولا فاطِمَةُ لَما خَلَقْتُكُما؛ اگر تو نبودى، هستى را نمی آفريدم و اگر على(علیه السلام) نبود، تو را نمی آفريدم و اگر فاطمه(سلام الله علیها) نبود، تو و على(علیه السلام) را نمی آفريدم»، حديث قدسى و از سوى خداوند بزرگ و خطاب به پيامبر اكرم(صلی الله علیه و آله) بوده، در كتابهاى معتبر حديثى و جوامع مستند روايى ديده نشده است. از اين رو، هم معنى و دلالت اين حديث را بايد دوباره پژوهيد و هم سند و مدرك آن را؛ به ويژه نبايد اين حديث را به گونه ‏اى معنى و تبيين كنيم كه از آن، برترى مقام و منزلت حضرت اميرمؤمنان على(علیه السلام) نسبت به پيامبر اكرم(صلی الله علیه و آله) و برترى مقام و منزلت حضرت زهرا(سلام الله علیها) نسبت به آن دو برداشت شود.
11. شنيده و يا خوانده ‏ايد هنگامى كه حضرت زهرا(سلام الله علیها) را ميان كفن گذاشته و فرزندانشان كنار ايشان بودند، ناگهان حضرت ناله‏اى كردند و دستان خود را از ميان كفن بيرون آوردند و امام حسن و امام حسين(علیه السلام) را در آغوش گرفتند و…. گفتنى است مرحوم علامه مجلسى(ره) هنگام نقل اين حديث می فرمايند: اين حديث را در برخى از كتابهايى ديدم كه معتبر نيستند و نمی توان به آنها استناد كرد؛ ولى دوست داشتم كه اين حديث رابيان كنم. ⁽²⁾
از اين رو، همهٔ ما و به ويژه سخنوران و مداحان اهل بيت عصمت و طهارت(علیهم السلام)، در نقل و بيان اين گونه احاديث، خصوصاً براى مخاطبانى كه پذيرش فرا عقلى و ماوراى طبيعى‏شان كم‌تر است، دقت و تحقيق بيش‌ترى كنيم و سپس با دليلهاى معتبر علمى و استنادهاى صحيح حديثى، به نقل و بيان آن بپردازيم؛ زيرا: «رُبَّ مَشهورٍ لاأَصلَ لَهُ؛ چه بسا چيزهاى مشهورى كه بى‏پايه و ريشه ‏اند.»

12. يكى از القاب حضرت زهرا(سلام الله علیها) حانيه (با حرف حاء) است، نه هانيه (با حرف هاء). شايان توجه است كه حانيه به معناى زن دلسوز و مهربان (نسبت به همسر و فرزندان) و اما هانيه به معناى زن خدمتكار است. از اين رو، هنگام نامگذارى دختران و گرفتن شناسنامه براى آنان، به تلفظ و املاى درست اين كلمه توجه داشته باشيم.

13. ميان برخى از مردم، معروف است صدقه دادن به فقيرهايى كه سيد و از فرزندان حضرت زهرا(سلام الله علیها) هستند حرام است و بدين جهت نبايد به آنها صدقه داد. گفتنى است كه صدقه بر دو نوع است: يكى صدقهٔ واجب، مانند زكات مال و زكات فطره و ديگرى صدقه مستحب، مانند كمك كردن و پول دادن به فقيران. آنچه از نظر شرعى و فقهى حرام است، فقط دادن زكات مال و زكات فطره از سوى افراد غيرسيد به سيد است. پس دادن زكات واجب از سوى سيد به سيد و نيز دادن صدقه مستحب از سوى غيرسيد به سيد اشكالى ندارد.

1)بحار الانوار، ج 37، ص 71.
2) بحار الانوار، ج 43، ص 174.

منبع: کتاب حضرت زهرا(سلام الله علیها) / معاونت تبلیغ و آموزشهای کاربردی حوزه علمیه قم/ چاپ اول-1390