ميلاد امام جواد عليه السلام، شكوفه‌ي باغ رضوي، درياي جود و احسان، ثمر گلستان ولايت، ماه شبستان ولايت و مظهر اسماء رب العالمين بر تمام مسلمانان جهان مبارك باد.
امام جواد(ع): افزونی نعمت از جانب خداوند بریده نشود تا شکرگزاری از سوی بندگان بریده شود.
صفحات: 1· 2
اعمال ماه رجب
الف- اعمال و عبادات مشترك بين تمام روزها و شبهاي اين ماه
اعمال مشترك ماه رجب
1. روزه داشتن. از پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) نقل شده است هر كس يك روز از اين ماه را روزه بدارد، از ناراحتي قيامت ايمن خواهد بود.
و در روايت ديگري چنين آمده است:
«روزه يك روز از ماه رجب براي رضاي خداوند، در بردارنده رضوان الهي، خاموش كننده خشم خدا و مسدود كننده دري از درهاي آتش است.
و هر چه تعداد روزهها بيشتر شود، عظمت و پاداش آن نيز افزونتر ميگردد.»
از حضرت صادق علیه السلام روایت است كه حضرت رسول صلي الله علیه و آله فرمود كه: ماه رجب ماه استغفار امت من است پس در این ماه بسیار طلب آمرزش كنید كه خدا آمرزنده و مهربان است و رجب را “أصب” ميگویند زیرا كه رحمت خدا در این ماه بر امت من بسیار ریخته مي‌شود پس بسیار بگوئید: «أَسْتَغْفِرُ اللهَ وَ أَسْأَلُهُ التَّوْبَةَ».
2. زيارت حضرت رضا(عليه السلام)
3. بجا آوردن حج عُمره. روايت شده انجام يك عمره مفرده در رجب برابر است با ثواب انجام حج تمتع در موسم حج.
4. دعاي مخصوص اين ماه در هر روز.
5. ذكر گفتن. گفتن اين ذكرها در اين ماه توصيه شده:
الف) هزار بار «لا اِلهَ اِلاَّاللَّهُ»
ب) صد بار «اَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذي لا اِلهَ اِلاَّ هُوَ وَحْدَهُ لا شَريكَ لَهُ وَاَتُوبُ اِلَيْهِ».
ج) هزار بار «اَسْتَغْفِرُ اللَّهَ ذَاالْجَلالِ وَالْأِكْرامِ مِنْ جَميعِ الذُّنُوبِ وَالآثامِ» گفته شود؛ تا خداوند رحمان او را بیامرزد .
6. نمازگزاردن. در هر شب از ماه رجب، دو ركعت نماز به ترتيب زير خوانده شود:
الف) در هر ركعت، سه مرتبه سوره كافرون و يك بار سوره اخلاص.
ب) پس از نماز، اين دعا خوانده شود:
لا اِلهَ اِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَريكَ لَهُ لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ يُحْيي وَيُميتُ وَهُوَ حَيٌّ لا يَمُوتُ بِيَدِهِ الْخَيْرُ وَهُوَ عَلي كُلِّشَيْءٍ قَديرٌ وَاِلَيْهِ الْمَصيرُ وَلا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاَّ بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظيمِ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ النَّبِيِّ الْأُمِّيِّ وَ آلِهِ.
نيست معبودي جز خداي يگانه. شريك ندارد.از آنِ اوست مُلْك. سپاس از آنِ اوست، زنده كند و بميراند، و او زندهاي است كه نميرد. به دست اوست خير، و او بر هر چيز تواناست، و به سوي اوست بازگشت و نيست برايش جنبش و تواني، جز از خداي والا و بزرگ. بار خدايا! رحمت فرست بر محمّد، پيغمبر امّي و خاندانش.
و سپس خواسته هاي خود را از خداوند، طلب كنيم.
7.سه روز از این ماه را كه پنجشنبه و جمعه و شنبه باشد روزه گرفته شود. زیرا كه روایت شده هر كس در یكي از ماههاي حرام، این سه روز را روزه بدارد حق تعالي براي او ثواب نهصد سال عبادت بنویسد.
8- از حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله روایت است كه: هر كس در یك شب از شبهاي ماه رجب ده ركعت نماز به این نحو که در هر ركعت حمد و قل یا ایها الكافرون یك مرتبه و توحید سه مرتبه بخواند، خداوند گناهان او را می‌آمرزد.
ب- اعمال ويژه كه مختص روزها و شبهاي خاص اين ماه است.
اعمال شب اول ماه رجب:
1. دعاي هنگام رؤيت هلال ماه رجب
در روايات آمده است كه پيامبر (صلي الله عليه و آله و سلم) با ديدن هلال ماه رجب اين دعا را ميخواند:
اَللّهُمَّ بارِكْ لَنا في رَجَبٍ وَشَعْبانَ وَبَلِّغْنا شَهْرَ رَمَضانَوَاَعِنَّا عَلَي الصِّيامِ وَالْقِيامِ وَحِفْظِ اللِّسانِ وَغَضِّ الْبَصَرِ وَلا تَجْعَلْ حَظَّنا مِنْهُ الْجُوعَ وَالْعَطَشَ.
2. غسل مستحبي شب اول رجب
3. شب زندهداري با دعا و قرآن
4. نماز گزاردن: بعد از نماز عشا، دو ركعت نماز به صورت زير خوانده شود:
الف) در ركعت اوّل، بعد از حمد، يك بار سوره انشراح و سه بار سوره اخلاص خوانده مي‌شود.
ب) در ركعت دوم، بعد از حمد، سورههاي انشراح، اخلاص، فلق و ناس خوانده شود.
ج) پس از نماز، سي مرتبه «لا اِلهَ اِلاَّاللَّهُ» گفته شود و سي مرتبه صلوات فرستاده شود.
5. دعاي امام جواد (عليه السلام)
6. زيارت امام حسين (عليه السلام)
اعمال اختصاصي روز اول ماه رجب:
1. غسل مستحبي روز اول ماه
2. روزه گرفتن:
روايت شده؛ هر كس اين روز را روزه بدارد، بهشت بر او واجب مي‌شود.
3. زيارت امام حسين (عليه السلام)
4. زيارت حضرت رضا (عليه السلام)
5. نماز حضرت سلمان: اين نماز، ده ركعت است كه به صورت پنج نماز دو ركعتي به شرح زير خوانده مي‌شود:
الف) در هر ركعت بعد از حمد، يك بار سوره اخلاص و سه بار سوره كافرون خوانده شود.
ب) بعد از هر دو ركعت، دستها را بالا آورده و اين دعا را بخواند:
لا اِلهَ اِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَريكَ لَهُ لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ يُحْيي وَيُميتُ وَيُميتُ وَيُحيي وَهُوَ حَيٌّ لا يَمُوتُ بِيَدِهِ الْخَيْرُ وَهُوَ عَلي كُلِّ شَيْءٍ قَديرٌ.
ج) سپس بگويد:
اَللّهُمَّ لا مانِعَ لِما اَعْطَيْتَ وَلا مُعْطِيَ لِما مَنَعْتَ وَلا يَنْفَعُ ذَاالْجَدِّ مِنْكَ الْجَدُّ.
معبودا! مانعي نيست در آنچه بخشي، و بخشندهاي نيست در آنچه تو منع كني، و سود ندهد تلاشِ صاحب تلاش به جاي تو.
شبهاي بيض
شبهاي سيزدهم، چهاردهم و پانزدهم ماههاي رجب و شعبان و رمضان، به علت نورافشاني مهتاب از اول شب تا انتهاي آن به ليالي بِيض معروف است.
انجام اعمال در شبهاي بيض از ماه رجب و شعبان و رمضان مانند هم است. و آن اعمال بدين شرح است:
1- دو ركعت نماز كه در هر ركعت بعد از قرائت حمد، سوره ياسين و تبارك و ملك و توحيد يك بار خوانده مي‌شود. در شب چهاردهم نيز دو نماز دو ركعتي مانند نماز شب سيزدهم مستحب است. و در شب پانزدهم هم سه نماز دو ركعتي مانند شب سيزدهم سفارش شده است.
اعمال روز سيزدهم رجب
1. روزه داشتن
روزهداري در اين روز مستحب است و هر كس بخواهد اعمال ام داود را انجام دهد. بايد سه روز ايام بيض را روزه بگيرد. و در روز پانزدهم رجب، اعمال ام داود را انجام دهد.
2. اعتكاف
در اين روز مستحب است. ولي هر كس اين روز را در اعتكاف باشد بايد دو روز بعدي را نيز اعتكاف نمايد.
اعمال شب چهاردهم ماه رجب
1. خواندن چهار ركعت نماز دو ركعتي (مطابق دستور شب سيزدهم).
اعمال روز چهاردهم
1. روزه داشتن.
2. اعتكاف
اعمال شب پانزدهم:
اين شب از شبهاي شريف و پرفضيلت است و اعمال زير در اين شب سفارش شد.
1. غسل نيمه رجب
2.شب زندهداري با دعا و تلاوت قرآن
3. نماز گزاردن، شش ركعت نماز، به صورت سه نماز دو ركعتي (مطابق دستور شب سيزدهم).
4. خواندن زيارت امام حسين (عليه السلام)
اعمال نيمه رجب:
1. غسل
2. روزه داشتن
3. نماز حضرت سلمان(مطابق دستور روز اوّل ماه رجب).
4. زيارت امام حسين (عليه السلام)
از حضرت رضا (عليه السلام) سؤال شد: «چه زماني زيارت امام حسين (عليه السلام) فضيلت بيشتري دارد؟». فرمود: «نيمه رجب و نيمه شعبان».
اعمال شب بيست و هفتم رجب
1. زيارت حضرت علي (عليه السلام):
اين زيارت از افضل اعمال اين شب است.
2. خواندن دعاي مخصوص اين شب
3. نماز گزاردن:
دوازده ركعت به صورت شش نماز دو ركعتي به شرح زير:
الف) بعد از نمازها، هفت بار، سورههاي حمد، ناس، اخلاص، كافرون، قدر و آية الكرسي خوانده شود.
ب) آنگاه دعاي زير خوانده شود:
الْحَمْدُ للَّهِِ الَّذي لَمْ يَتَّخِذْ وَلَداً وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ شَريكٌ فِي الْمُلْكِ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِيٌّ مِنَ الذُّلِّ وَ كَبِّرْهُ تَكْبيراً. اَللّهُمَّ اِنّي اَسْئَلُكَ بِمَعاقِدِ عِزِّكَ عَلَي اَرْكانِ عَرْشِكَ وَمُنْتَهَي الرَّحْمَةِ مِنْ كِتابِكَ وَبِاسْمِكَ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ وَذِكْرِكَ الْأَعْليَ الْأَعْليَ الْأَعْلي وَبِكَلِماتِكَ التَّامَّاتِ اَنْ تُصَلِّيَ عَلي مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَاَنْ تَفْعَلَ بي ما اَنْتَ اَهْلُهُ.
سپاس از آنِ خدايي است كه فرزندي نگيرد، و شريك در مُلك نپذيرد، و ياوري كه بر بزرگي او بيفزايد، ندارد، و بزركش شمار، بياندازه. بار خدايا! به راستي از تو خواهم به بست و بندهاي عزّت بر پايههاي عرشت و نهايت رحمتت از قرآبت، و به نام تو كه اعظم است… و ذكر تو كه اعلي است… و به كلمات تمام تو، كه رحمت فرستي بر محمّد و خاندانش، و بكني با من آنچه اهلش هستي.
اعمال روز بيست و هفتم رجب
1. غسل مستحبي
2. روزه داشتن
از امام رضا (عليه السلام) نقل شده است كه روزه اين روز، برابر هفتاد سال روزه ارزش و ثواب دارد.
3. زياد صلوات فرستادن
4. خواندن زيارت حضرت رسول (صلي الله عليه و آله و سلم) و حضرت علي (عليه السلام)
اعمال روز سي ام ماه
اعمال زير به عنوان روز آخر ماه وارد شده است. لذا اگر ماه بيست و نه روز بود، در آن روز انجام پذيرد.
1. غسل
2. روزه داشتن
3. خواندن نماز حضرت سلمان
منابع مورد استفاده:
1. مفاتح الجنان شيخ عباس قمي
2. المراقبات، الشيخ جواد الملكي التبريزي،
3. بحارالأنوار، محمّد باقر المجلسي
4. كامل الزيارات، جعفر بن محمد ابن قولويه،
5. عروة الوثقي، الطباطبايي اليزدي، 2 ج،
فضيلت ماه رجب در روايات:
1 - رسول خدا (ص) فرمود:
اِنَّ رجب شهراللَّه العظيم لا يقاربه شهرٌ مِن الشهور حُرْمَةً وَ فَضْلاً وَ القتالُ مَعَ الكفار فيه حرام…
ماه رجب شهراللَّه اعظم است. هيچ ماهي به منزلت و فضيلت او نميرسد حتي جنگ با كفّار در اين ماه حرام است. آگاه باشيد رجب ماه خدا و شعبان ماه من و رمضان ماه امتم است. كسي يك روز در رجب روزه بگيرد موجبات رضايت خدا را فراهم كرده از خشم و غضب او دور مي‌شود. و دري از درهاي جهنم به رويش بسته مي‌شود.
2 - موسي بن جعفر (ع) فرمود: رجب نهري در بهشت است، كه آب آن از شير سفيدتر و از عسل شيرينتر است. كسي يك روز از ماه رجب روزه بگيرد. خداوند او را از اين نهر مينوشاند.
3 - امام صادق (ع) از پيامبر (ص) نقل كرد:
رجب ماه استغفار براي امت من است. پس بسيار طلب مغفرت و آمرزش كنيد و خداوند رحيم و غفور است.
1 رجب:
ميلاد امام محمد باقر(عليه السلام) بنا به روايتى (57 ق)
2 رجب :
ميلاد امام على النقى(عليه السلام) به روايتى (212 ق)
3 رجب:
شهادت امام “على النقى الهادى(عليه السلام)” (254 ق)
6 رجب:
شهادت “امام موسى كاظم(عليه السلام)” بنا به روايتى (183 ق)
10 رجب:
ولادت امام محمد تقى(عليه السلام)، جواد الائمه(عليه السلام) (195 ق)
12 رجب:
انتخاب كوفه به عنوان مقر حكومت امام على(عليه السلام) (36 )
13 رجب:
ميلاد پيشواى اول مسلمانان “امير المؤمنين امام على(عليه السلام)” (22 سال قبل از هجرت)
13 رجب:
آغاز ايام البيض (روزهاى 13، 14 و 15 رجب) و ايّام اعتكاف
14 رجب:
نخستين نبرد مسلمانان با مشركان مكه در صدر اسلام (2 )
15 رجب:
آغاز نخستين مهاجرت مسلمانان مكه به حبشه (5 بعث)
15 رجب:
تغيير قبله از بيت المقدس به سوى كعبه به قول مشهور (2 ق)
15 رجب:
هلاكت “معاوية بن ابو سفيان” دشمن سر سخت اهل بيت و بانى خلافت اموى (60 ق)
15 رجب:
وفات عقيله ى بنى هاشم، ام المصائب، حضرت زينب كبرى (62 ق)
وفات حضرت “ابراهيم” فرزند رسول اكرم(صلى الله عليه وآله) (10 ق)
19 رجب:
وقوع غزوه ى “تبوك” بين مسلمانان و لشكر روم (9 ق)
24 رجب:
فتح قلعه ى خيبر به دست تواناى “حضرت على(عليه السلام)” (7 ق)
25 رجب
شهادت امام موسى كاظم(عليه السلام) در زندان “هارون الرشيد، خليفه ى ستمكار عباسى (183 )
26 رجب:
وفات حضرت “ابو طالب"، عموى گرامى پيامبر گرامى(صلى الله عليه وآله) به روايتى (10 بعثت)
27 رجب :
مبعث پيامبر ختمى مرتبت حضرت “محمد بن عبدالله(صلى الله عليه وآله)” (سيزده سال قبل از هجرت)
28 رجب:
حركت حضرت امام حسين(عليه السلام) و خاندان پيامبر از مدينه به مكه (60 ق)
29 رجب:
وفات همسر گرامى رسول خدا، حضرت خديجه، به روايتى (سه سال قبل از هجرت)
ماه رجب فصل روئیدن جوانه های عاشقانه زیستن و ماه شست و شوی دل و جان از زنگارهای گناه و غفلت ، و آماده شدن برای ورود به ضیافت الله اعظم است.
بسم الله الرحمن الرحيم
یا مَنْ اَرْجُوهُ لِکُلِّ خَیْرٍ ؛ اى که براى هر خیرى به او امید دارم
وَ آمَنُ سَخَطَهُ عِنْدَ کُلِّ شَرٍّ ؛ و از خشمش در هر شرى ایمنى جویم
یا مَنْ یُعْطِى الْکَثیرَ بِالْقَلیلِ ؛ اى که مى‌دهد (عطاى) بسیار در برابر (طاعت) اندک
یا مَنْ یُعْطى مَنْ سَئَلَهُ ؛ اى که عطا کنى به هر که از تو خواهد.
یا مَنْ یُعْطى مَنْ لَمْ یَسْئَلْهُ ؛ اى که عطا کنى به کسى که از تو نخواهد.
وَ مَنْ لَمْ یَعْرِفْهُ ؛ و نه تو را بشناسد
تَحَنُّناً مِنْهُ وَ رَحْمَةً ؛ از روى نعمت بخشى و مهرورزى
اَعْطِنى بِمَسْئَلَتى اِیّاکَ ؛ عطا کن به من به خاطر درخواستى که از تو کردم
جَمیعَ خَیْرِ الدُّنْیا وَ جَمیعَ خَیْرِ الاْخِرَةِ ؛ همه خوبى دنیا و همه خوبى و خیر آخرت را
وَاصْرِفْ عَنّى بِمَسْئَلَتى ؛ و بگردان از من به خاطر همان درخواستى که از تو کردم
اِیّاکَ جَمیعَ شَرِّ الدُّنْیا وَ شَرِّ الاْخِرَةِ ؛ همه شر دنیا و شر آخرت را
فَاِنَّهُ غَیْرُ مَنْقُوصٍ ما اَعْطَیْتَ ؛ زیرا آنچه تو دهى چیزى کم ندارد(یا کم نیاید)
وَ زِدْنى مِنْ فَضْلِکَ یا کَریمُ ؛ و بیفزا بر من از فضلت اى بزرگوار
یا ذَاالْجَلالِ وَالاِْکْرامِ ؛ اى صاحب جلالت و بزرگوارى
یا ذَاالنَّعْماَّءِ وَالْجُودِ ؛ اى صاحب نعمت و جود
یا ذَاالْمَنِّ وَالطَّوْلِ حَرِّمْ شَیْبَتى عَلَى النّارِ ؛ اى صاحب بخشش و عطا حرام کن محاسنم را بر آتش دوزخ
سوال: موضوع يا عنوان تحقيق چگونه تعريف مي‌شود؟
جواب: منظور از تعريف و تبيين موضوع يا عنوان تحقيق اين است كه تعريفي تحليلي از آن را ارئه دهيم.به اين معنا كه تعريف از كتب لغت نباشد بلكه خود موضوع به صورت شفاف و با قيد بيان گردد. به بيان ديگر هدف از تعريف و تبيين همان شفاف سازي، زمينه سازي و اطلاق زدايي مي باشد.
بايد يك محقق موضوع خود را در چند سطر اشاره كند كه در اين تحقيق به دنبال چه چيزهايي است و مي خواهد چه نتايجي را به دست آورد و چه زمينه هايي را مورد بررسي قرار دهد.
همچنين ابعاد عمومي و خصوصي مسئله را بيان نمايد. رمز درست نگاري اين قسمت اين است كه بتواند متغيرهاي موضوع خود را بشناسد و آنها را خوب تعريف كند.
در ضمن علاوه بر تعريف موضوع بايد آن را تبارشناسي كند و در يك جمله يعني بگويد: موضوعش به كدام علم تعلق دارد و در كجاي آن جا گرفته است.
فوايد تبارشناسي:
1. نظم بخشيدن به تحقيق در يك جهت خاص
2. شناخت ريشه موضوع و جايگاه بحث
3. شناخت جايگاه تحقيق و ربط آن به تحقيقات قديم و جلوگيري از تكرار پژوهي
4. بررسي تحقيق در يك مسئله خاص
5. تبارشناسي صحيح منشأ نوآوري مي باشد.
شهيدان اهل قلم
شهيد مرتضي آويني:
« اي شهيد، اي آنكه بر كرانه ازلي و ابدي وجود برنشسته اي، دستي برآر و ما قبرستان نشينان عاد ات صخيف را نيز از اين منجلاب بيرون بكش. اي شقايق هاي آتش گرفته، دل خونين ما شقايقي است كه داغ شهادت شما را بر خود دارد. آيا آن روز نيز خواهد رسيد كه بلبلي ديگر در وصف ما سرود شهادت بسرايد.»
« خدايا تو را شكر مي كنم كه مرا در كوه غم گداختي و در درياي درد آبديده كردي و در برابر حوادث روزگار روئين تن نمودي تا سخت ترين مشكلات حيات و خطرناك ترين ضربه‌هاي تاريخ را عارفانه و عاشقانه تحمل كنم.»
شهيد دكتر مصطفي چمران:
«خدایا، خسته و دلشکسته‌ام. مظلوم از ظلم، پژمرده از جهل اجتماع، ناتون در مقابل طوفان حوادث، ناامید در برابر مبهم و مجهول، تنها، بیکس و فقیر در کویر سوزان زندگی، محبوس در زندان آهنین حیات. دل غمزده و دردمندم، آرزوی آزادی می‌کند و روح پژمرده‌ام خواهش پرواز دارد.»
«بگذارید بند بندم از هم بگسلد، هستیم در آتش درد بسوزد و خاکسترم به باد سپرده شود، باز هم صبر می‌کنم و خدای بزرگ خود راعاشقانه می‌پرستم. آرزو داشتم که شمع باشم، سر تا پا بسوزم و ظلمت را مجبور به فرار کنم. به کفر و طمع اجازه ندهم بر دنیا تسلط یابد.»
شهيد محمد ابراهيم همت:
« من خواب و استراحت و دنيا را با تمام زرق و برقش به دنيادارها مي بخشم. اين دنيا تنگ است و جاي من نيست.»
شهيد محمد زمان بيكي:
« خداوندا! پروردگارا! از تو مي خواهم در چشمانم روشنايي، در دينم بصيرت، در قلبم يقين، در عملم اخلاص، در نفسم سلامت، در روزي ام وسعت قرار دهي و مرا مادامي كه باقي هستم شكرگزار نعماتت كني.»